Thị trường thép toàn cầu luôn diễn ra sự cạnh tranh gay gắt thế nên ngành thép Việt Nam phải đối diện với nhiều khó khăn trong việc cạnh tranh với các quôc gia khác trên thế giới, nhất là khi nước ta vẫn đang trên đà hội nhập kinh tế quốc tế. Thế nhưng, theo nhận định mới đây của ACBS, thị trường thép Việt Nam đang có nhiều lợi thế cạnh tranh hơn trong bối cảnh hiện nay. Bởi chi phí sản xuất thép tại Trung Quốc đang tăng vọt do thiếu nguồn cung than cốc, bị ảnh hưởng từ việc thắt chặt, điều chỉnh các chính sách kinh tế liên quan đến mặt hàng này. Trong khi đó, thị trường thép Việt Nam có mức chi phí sản xuất thấp hơn nhiều, tạo điều kiện thuận lợi giúp gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Chi phí sản xuất thép của Trung Quốc tăng cao
Theo phân tích của Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) giá than ở cả Trung Quốc và Australia đều có cùng xu hướng tăng trong quý II nhưng vẫn có sự khác biệt trong mặt bằng giá than cốc ở hai thị trường này. Trước đó, Trung Quốc áp dụng lệnh trừng phạt không chính thức lên than Australia từ giữa năm 2020. Điều đó đã làm ảnh hưởng tiêu cực đến nền sản xuất than cốc ở cả 2 quốc gia. Trung Quốc phải đối mặt với tình trạng thiếu cung than cốc. Đồng thời, quốc gia này đối mặt với việc chi phí sản xuất thép tăng cao. Trong khi việc Australia mất đi một khách hàng lớn, làm giá than cốc giảm mạnh. Điều này đã tạo lợi thế cho các nhà sản xuất thép khác.
Nếu cộng thêm chi phí vận chuyển vào khoảng 30 – 50 USD/tấn, giá than cốc giao đến các quốc gia khác đang thấp hơn Trung Quốc rất nhiều. Với sự khác biệt về giá than cốc, chi phí sản xuất thép ở Trung Quốc đang cao hơn khoảng 8% so với các thị trường khác.
Trung Quốc phải gia tăng nhập khẩu thép
Ngành công nghiệp thép Trung Quốc chiếm đến gần một nửa tổng lượng sản xuất thép trên toàn thế giới. Tuy nhiên, thép từ lò BOF đang chiếm từ 85 – 90% tổng sản lượng thép của quốc gia này. Trong khi đó, tỷ lệ này ở Mỹ và EU chỉ từ 30 – 40%. Trung Quốc đang đối mặt với vấn đề cắt giảm tỷ trọng của công nghệ BOF trong sản xuất thép. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn phải đảm bảo đủ sản lượng cho nhu cầu tiêu thụ. Vì thế, Trung Quốc phải gia tăng nhập khẩu thép.
ACBS nhận định khi chi phí sản xuất thép nội địa Trung Quốc tăng cao. Nước này có khả năng sẽ tìm kiếm các nguồn nhập khẩu thép thô. Đây sẽ là giải pháp thay thế cho việc tăng cường sản xuất trong nước. Các số liệu cũng cho thấy lượng thép nhập khẩu từ các quốc gia lân cận đang có xu hướng tăng mạnh. Điển hình như Ấn Độ, Hàn Quốc, Việt Nam và Nhật Bản . Việc gia tăng nhập khẩu thép của Trung Quốc nằm kế hoạch cắt giảm lượng khí thải CO2.
Thị trường thép Việt Nam quý II/2021 khả quan
Theo số liệu của Hiệp hội Thép Thế giới (Worldsteel), sản lượng thép thô thế giới của 64 quốc gia là 174,4 triệu tấn vào tháng 5, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm trước.Tính chung 5 tháng đầu năm 2021, sản xuất thép thô đạt 837,5 triệu tấn, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2020.
Ở thị trường Việt Nam, sản xuất và bán hàng các sản phẩm thép 6 tháng đầu năm 2021 tăng khá. Mức tăng trưởng ần lượt đạt 37% và 35%.Tính riêng quý II/2021, mức tăng trưởng sản xuất đạt 41%. Đồng thời, mức tăng trưởng bán hàng trong nước và xuất khẩu tăng 35%. Điều này cho thấy nhiều tín hiệu khả quan đối với thị trường thép Việt Nam.
Thép Việt Nam có cơ hội cạnh tranh lớn hơn
ACBS cho biết từ trước đến nay, ngành thép Việt Nam luôn phải chịu sự cạnh tranh gay gắt. Đặc biệt, thép Việt Nam chịu sức ép cạnh tranh từ thép Trung Quốc trong nhiều năm. Nguyên nhân là do thị trường nước này có lợi thế sản xuất trên quy mô lớn. Tuy nhiên, tình hình thay đổi khi căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc – Australia. Giá than cốc tăng, đội chi phí sản xuất thép ở Trung Quốc nhích lên 8%. Điều này đang tạo lợi thế cạnh tranh cho thị trường thép Việt Nam.
Hiện nay, giá than đang tăng mạnh đồng thời chi phí phát điện lại cao. Trong khi đó, giá thép BOF Việt Nam chủ yếu sử dụng than cốc nhập từ Australia. Việc này tạo ra lợi thế đôi chút về chi phí so với thép sử dụng công nghệ lò EAF. Điều đó giúp thép Việt Nam có sức cạnh tranh lớn hơn trên thị trường.
