Một trong những vấn đề người lao động nào cũng quan tâm đến khi làm việc cho các công ty là lương hưu trí. Để nhận lương khi đã nghỉ hưu, trong quá trình đi làm người lao động cần đóng bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian quy định. Gần đây đã có quy định giảm thời gian đóng bảo hiểm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Để tạo thêm cơ hội cho người lao động khi nghỉ hưu. Theo đó, vì thời gian đóng bảo hiểm xã hội bị giảm 5 năm nên nhiều người lo ngại mức lương hưu nhận được liệu cũng bị giảm xuống hay không. Và hiện đã có đề nghị làm rõ về vấn đề mức lương hưu cho người lao động sau khi giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Báo cáo của Bộ Tư pháp
Bộ Tư pháp vừa có báo cáo thẩm định Đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) gửi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Trước đó, tại dự thảo đề nghị xây dựng luật, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí. Hướng là giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu. Để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm. Nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi. Người có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.
Các nguyên tắc BHXH mà người đóng và doanh nghiệp nên biết
– Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở mức đóng. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội và có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội.
– Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn.
– Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Họ được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Thì không tính vào thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.
Tỷ lệ lương hưu có giảm theo thời gian đóng bảo hiểm?
Bộ Tư pháp đánh giá, giải pháp này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu. Phù hợp với tinh thần, mục tiêu mà Nghị quyết số 28/NQ-TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đặt ra.
Đây là một trong những chính sách lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Và đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm xã hội. “Tuy nhiên, nếu đóng với thời gian ngắn, mức lương hưu người lao động nhận được thấp. Có thể không đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động khi nghỉ hưu. Và có thể dẫn đến nguy cơ phải điều chỉnh lương hưu. Đặc biệt đối với người có lương hưu thấp trong tương lai. Tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước”, Bộ Tư pháp lý giải.
Trong khi đó, dự thảo Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ mới đưa ra các nhận xét chung chung. Chưa phân tích kỹ các tác động chính sách, nhất là tác động về kinh tế, xã hội. “Đồng thời, chưa làm rõ tỷ lệ lương hưu tương ứng như thế nào với thời gian đã giảm dần. Tức là giữ nguyên mức hưởng 45% như hiện hành hay giảm xuống tỷ lệ nào. Mà vẫn đảm bảo được điều kiện sống cho người lao động. Do đó, để đảm bảo tính khả thi, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung đánh giá tác động của chính sách này”, Bộ Tư pháp nhấn mạnh.
Cần có sự phân tích kỹ lưỡng của chính sách
Đối với đề xuất điều chỉnh quy định điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội xác định cần sửa đổi. Do số lượng người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng nhanh chóng. Dẫn tới độ bao phủ bảo hiểm xã hội tăng chậm.
Hướng đề xuất sửa đổi của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã có. Đó là nếu người lao động chưa đến tuối nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia bảo hiểm xã hội đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng 1 lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội. Trường hợp người lao động đến tuối nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng. Hoặc người lao động mắc bệnh hiểm nghèo. Hoặc ra nước ngoài đế định cư hợp pháp. Thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng 2 lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội.
Giải pháp này là tạm thời
Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã quy định cụ thể. Đó là về các trường hợp người lao động được hưởng bảo hiểm xã hội một lần (Điều 60, Điều 77). Việc ban hành Nghị quyết số 93/2015/QH13 chỉ mang tính chất tạm thời. Xuất phát từ thực tế đời sống và nguyện vọng của người lao động. Đặc biệt là người làm việc trong các khu công nghiệp, doanh nghiệp. Người có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ngắn. Có nhu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần để trang trải cuộc sống trước mắt.
Ngoài ra, việc thực hiện giải pháp này có thể dẫn đến mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay. “Do đó, đế tránh gây ra những phản ứng xã hội không tốt. Như trường hợp Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động chính sách (nhất là về lộ trình). Giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội một lần. Tránh gây ra tâm lý hoang mang cho người lao động. Từ đó, đề xuất giải pháp khả thi, hiệu quả, hợp lý”, Bộ Tư pháp nhấn mạnh.
